AFM en beleggingsinstellingen in Crypto bitcoin: vergunning verplicht?

De Autoriteit Financiële Markten heeft recent een informatiebrief gestuurd over het beheren van beleggingsinstellingen in crypto. De brief van AFM over crypto van AFM lijkt duidelijk een ontmoedigingsbericht. In de informatiebrief wordt uitvoerig ingegaan op de vergunningseisen voor beheerders van beleggingsinstellingen in crypto, die inderdaad streng zijn, maar in combinatie met de tekst van de brief lijkt het doel duidelijk: de AFM twijfelt over de bekwaamheid van de beheerders en geeft aan hoe streng de eisen zijn. Als advocaat AFM en DNB vind ik het bericht wat teleurstellend: ik had liever gezien dat in plaats van een ontmoedigingsbeleid er gesprekken tot stand komen wat wel kan en niet wat allemaal niet kan.

Waarom deze informatiebrief? Toch weer waarschuwing AFM?

Eerlijk gezegd, vraag ik mij dus af of dit nou de juiste strategie is van de AFM om het aantrekkelijk te maken om onder toezicht te staan, maar dat is een andere discussie.

Zoals de AFM aangeeft:

“AFM vindt voorlichting nodig, omdat er een sterke zorg is over beheerders van beleggingsinstellingen die in crypto’s beleggen in staat zijn om aan de volwaardige vergunningsvereisten te voldoen. Aan deze zorg liggen een aantal factoren ten grondslag, namelijk: forse toename in belangstelling bij nieuwe marktpartijen om deze diensten te verrichten in combinatie met de doorgaans beperkte kennis over toepasselijke regelgeving. Het gevolg is onwetendheid hoe kan worden voldaan aan de toezichtnormen in de praktijk. Dit in combinatie met de inherente eigenschappen van de huidige crypto’s en cryptomarkten maakt dat de AFM dan ook ernstige twijfels heeft of beheerders van beleggingsinstellingen die beleggen in crypto’s aan de zware vereisten voor vergunningverlening kunnen voldoen.”

Nu zal deze bevinding van de AFM over crypto gegrond zijn, maar of dit nu de manier is om in gesprek te komen met crypto-ondernemingen, is mijns inziens niet het geval.

Marktmanipulatie AFM en bitcoin en crypto

De AFM geeft aan dat ook andere toezichthouders zich zorgen maken over de gevaren van crypto currencies en ICO’s, zijnde gebrek aan transparantie, manipulatie (marktmanipulatie, zoals gebrekkige waardering, fraude en het gebruik van andere vormen van criminele activiteiten).

Marktmanipulatie is een groot probleem in de handel in cryptocurrencies. De marktmanipulatie lijkt zich dan ook te verplaatsen van de gereglementeerde markten naar de cryptohandel. Er is simpelweg geen toezichthouder.

Als advocaat AFM marktmanipulatie zie ik die risico’s ook en is het inderdaad frustrerend dat dergelijke activiteiten plaatsvinden. Twitter wordt daarbij veelal gebruikt om de koers te manipuleren. Er zijn veel vormen van marktmanipulatie, waarbij vaak de Engelse termen wordt gebruikt (die veelal voor zichzelf spreken, zoals pump and dump (het omhoog praten, om vervolgens snel te dumpen als de massa al is ingestapt), stock bashing (bewust posities naar beneden halen, terwijl je zelf een short positie hebt), spoofing, lure and squeeze).

Wat zijn dan de vergunningseisen voor beheerders van beleggingsinstellingen?

De AFM pikt enkele van de regels die gelden voor beleggers in beleggingsinstellingen. Bijvoorbeeld de inkoopverplichting van een beleggingsinstelling, waarbij een beheerder van een beleggingsinstelling voldoende liquide middelen moet aanhouden om te kunnen voldoen aan een inkoopverplichting. Dit ook om een zogenaamde ‘bank run’ zo veel als mogelijk te kunnen opvangen. Er zal dus een beleid moeten zijn op het moment dat veel deelnemers willen uitstappen. Het is in dat licht dan opvallend dat de AFM enkele vragen formuleert voor de beheerders van een beleggingsinstelling, zoals:

“Hoe worden de volatiliteit en het handelsvolume van crypto’s in deze beoordeling meegewogen? Hoe wordt met de volatiliteit van crypto’s omgegaan tussen het moment van uittreedverzoek door een belegger en het daadwerkelijke uitstapmoment? Hoe wordt de prijsinvloed van een grote order door versnippering van de cryptomarkten in deze beoordeling meegewogen?”

Op zichzelf genomen terechte vragen, maar in mijn beleving ook wel duidelijk vragen van de AFM naar de bekende weg. Natuurlijk wordt hier gedoeld op de hoge risico’s van crypto’s, die over het algemeen volatieler zijn dan reguliere financiële instrumenten.

Ook ten aanzien van de waardering komen soortgelijke vragen terug. Ook daar komt de grote volatiliteit van crypto’s terug en de fragmentatie van cryptomarkten. Sommige vragen kunnen in mijn beleving ook helemaal niet (of lastig) beantwoord worden. Een voorbeeld daarvan is de vraag van de AFM: “Hoe wordt gezorgd voor een betrouwbare waardering in het licht van de ongereguleerde status van de cryptomarkten?”

Sommige vragen zijn ook opvallend, omdat logischer zou zijn dat de AFM daar ook een positie over inneemt. Bijvoorbeeld de vraag:

“Hoe wordt geverifieerd dat de beleggingsinstelling, dan wel juridisch eigenaar ex artikel 4:37j Wft (exclusief) eigenaar is van de crypto’s?” 

Het antwoord hierop is natuurlijk erg lastig, gegeven de blockchain technologie en de gedecentraliseerde technologie. De AFM weet dit natuurlijk, en daarom vind ik het stellen van deze vraag wat teleurstellend, omdat het juist een vraag is waar marktpartijen zelf ook mee zitten en waar bij voorkeur overleg met de AFM over wordt gevoerd.

Datzelfde geldt voor de vraag: “Kan een bewaarder direct toegang hebben tot documenten die elke positie en transactie van een beleggingsinstelling over crypto’s onderbouwen, waarna deze aangehouden worden bij derde partijen (wallet providers)?” Deze vraag is moeilijk tot niet te beantwoorden, hetgeen de AFM volgens mij op voorhand natuurlijk wel weet.

Regulering AFM lijkt nog ver weg

Beleggingen in crypto zijn vooralsnog niet gereguleerd. De blockchain technologie en de wijze waarop gedecentraliseerd gegevens worden bewaard, zorgt voor uitdagingen. Zoals altijd met nieuwe producten en nieuwe ontwikkelingen, zijn er ook veel mensen die misbruik maken van de situatie. Marktmanipulatie viert hoogtij in de ongereguleerde cryptomarken. Dat is vanzelfsprekend niet wenselijk en daarvoor moeten regels worden gemaakt. Niet alleen daarvoor natuurlijk, maar ook voor andere zaken.

Hebt u vragen over deze blog? Aarzel dan niet contact op te nemen met Jasper Hagers, advocaat AFM.