Wwft: strengere witwasregels en hogere boetes, ondernemingen als poortwachters

Er zijn strengere witwasregels en hogere boetes op komst, waarbij steeds meer de ondernemingen de poortwachters worden. Op Europees niveau is met de komst van de vierde en vijfde Europese anti-witwas richtlijn de strijd tegen het witwassen en terrorismefinanciering aangescherpt. Op 25 juli 2018 heeft Nederland gehoor gegeven aan de implementatie van de vierde richtlijn en deze geïmplementeerd in de Wwft. De vijfde anti-witwas richtlijn moet uiterlijk 10 januari 2020 zijn geïmplementeerd.

Steeds vaker worden er boetes uitgedeeld, waarbij verwacht wordt dat het toezicht feitelijk niet meer door de overheid wordt verricht, maar door bedrijven. Recent ontving Rabobank bijvoorbeeld nog een boete voor het niet voldoen aan witwasregels.

Implementatie van de richtlijn brengt de nodige wijzigingen mee voor ondernemingen, die in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering rekening moeten houden met verplichtingen voortvloeiend uit de Wwft. Om ondernemingen de kans te geven te voldoen aan de nieuwe bepalingen in de Wwft heeft de toezichthouder laten weten coulant te zullen met handhaven tot 1 januari 2019. Het is dus oppassen geblazen: in geval van een boete, is het goed een Wwft advocaat in te schakelen.

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen van de wwft?

De belangrijkste wijzigingen zijn dat ondernemingen meer moeten letten op hun eigen risicoanalyse en –beoordeling en het inrichten van een compliance- en auditfunctie. De definitie van de uiteindelijk belanghebbende of ook wel Ultimate Beneficial Owner (UBO) is verder uitgebreid. Ondernemingen zijn onder de Wwft verplicht om de identiteit van een UBO, in het geval aanwezig, vast te stellen bij hun klanten. Bij de kwalificatie van een persoon als UBO is het uiteindelijke eigendom of het hebben van uiteindelijke zeggenschap van belang. Voor de B.V. en N.V. is dat een natuurlijke persoon die direct of indirect voor meer dan 25% economisch gerechtigd is tot de vennootschap, dan wel degene die de zeggenschap uitoefent. Beursvennootschappen zijn uitgezonderd van deze 25% regel. Ook wanneer dus een belang van minder dan 25% wordt gehouden kan men aangemerkt worden als UBO op basis van de uiteindelijke zeggenschap. UBO’s dienen te worden geregistreerd in het UBO-register als onderdeel van het handelsregister. Naast de UBO is ook de definitie van een politically exposed person (PEP) gewijzigd. Ook in Nederland wonende personen met een Nederlandse nationaliteit kunnen nu PEP zijn. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) geeft aan dat in het geval cliënt een UBO of een PEP is, verscherpte cliëntenonderzoeksmaatregelen dienen te worden getroffen, zoals passende maatregelen om de bron van het vermogen en van de middelen vast te stellen en toestemming van het hoger leidinggevend personeel voor het aangaan of voortzetten van deze zakelijke relatie of het verrichten van deze transactie.

Steeds strengere controles van de Wwft: boetes!

De toezichthouder belast met naleving van de Wwft is in Nederland De Nederlandse Bank (DNB), de AFM, Bureau Financieel toezicht (BFT), Belastingdienst Bureau Wwft en het Openbaar Ministerie. Onlangs werd nog de grootste schikking ooit gesloten in het Nederlandse bedrijfsleven op grond van overtreding van de Wwft. De ING, die witwaspraktijken faciliteerde, kocht voor 775 miljoen euro strafvervolging af. Met komst van de nieuwe Wwft is het sanctie-arsenaal van de toezichthouder verzwaard en aan uitbereiding ondervonden. Ook het boete maximum is verhoogd en opgelegde sancties worden in beginsel met naam en rugnummer gepubliceerd. Verwacht wordt dat de toezichthouder strenger gaat controleren op naleving van de Wwft. De DNB gaf onlangs nog aan dat banken en financiële instellingen te laks zijn in hun controle op witwassen.

Wetsvoorstel voor crypto valuta

Minister Hoekstra heeft recent een wetsvoorstel ingediend voor aanpassing van de Wwft ten aanzien van crypto valuta, althans bedrijven die diensten aanbieden in crypto valuta. Daarmee zou cryptogeld worden opgenomen is de Wwft. Op grond van het wetsvoorstel moeten aanbieders van crypto valuta’s onderzoek doen naar de identiteit van hun cliënten en ongebruikelijke transacties melden bij de Financial Intelligence Unit Nederland. Daarnaast moeten aanbieders extra waakzaam zijn op geldstromen die van buiten de Europese Unie komen en meer toezicht houden op transacties van landen die door Europese Commissie geregistreerd staan ware het hoog risico op witwassen en terrorismefinanciering.

Minister Hoekstra geeft te kennen dat het wetsvoorstel niets meer is dan een Nederlandse vertaling van de Europese anti-witwas richtlijn. Echter voordat het wetsvoorstel echt effectief kan zijn is het de bedoeling dat andere Europese lidstaten ook streng gaan kijken naar wetgeving omtrent crypto valuta. Nu zou het nog te makkelijk zijn om de wet te omzeilen. Van belang is dat Europa strenger gaat kijken naar transacties en investeringen gedaan met crypto valuta, zo stelt minister Hoekstra.

Witwasregels vergen veel van de ondernemingen

Kortom, van een onderneming wordt steeds meer gevraagd. De wetgever eist van de onderneming om waakzaam te zijn en bij te houden wie zijn of haar klanten zijn, met de toezichthouder als handhaver daarvan. Deze bijkomende verplichtingen in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering vergt dus extra oplettendheid van ondernemingen. Niet naleving van de Wwft kan leiden tot hoge boetes van de toezichthouder. Het is dus als onderneming van belang om goed uit te zoeken of voldaan wordt aan de verplichtingen uit de Wwft. Zeker nu de toezichthouder met ingang van 1 januari 2019 strikter gaat handhaven ten aanzien van de in de Wwft nieuw opgenomen bepalingen.

De vraag is echter wel hoe ver een onderneming moet gaan in het helpen in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering. Bepleit zou kunnen worden dat de bestrijding daarvan in beginsel bij de overheid ligt. De onderneming wordt op deze manier steeds meer als een poortwachter van de overheid neergezet. Daarbij komt ook nog eens dat niet vervullen van deze rol beboet kan worden door de toezichthouder. Daartegenover hebben ondernemingen wel een zorglicht om opvallende transacties te melden.

Advocaat wwft

Heeft u vragen met betrekking tot de Wwft of een boete opgelegd door de toezichthouder? Neem dan gerust contact op met advocaat financieel recht, mr. Jasper Hagers.