Beslag leggen in eenvoudige stappen

Stap 1 Bij wie beslag leggen en waar beslag op leggen?

Als advocaat beslagleggen ben ik betrokken bij verschillende beslagleggingen, zowel complexe als eenvoudigere beslagleggingen. Het meest eenvoudige beslag als de factuur niet is betaald, ingewikkelder wordt het wanneer er bewijsbeslag wordt gelegd waarmee bewijsstukken veilig worden gesteld. Het leggen van beslag begint altijd bij een verzoekschrift tot beslaglegging. Maar ook als de factuur niet is betaald, blijkt vaak na beslag leggen dat er een reden is geweest voor het niet betalen van die factuur. Het verzoekschrift tot beslag leggen is een cruciaal stuk in de procedure voor beslagleggen; hierin moet zorgvuldig worden omschreven op welke gronden wordt gevraagd om beslag te leggen: opheffing ligt namelijk op de loer als het onjuist omschreven is.

Voor het leggen van beslag moet goed nagedacht worden waarop beslag gelegd kan en moet worden. Sommige beslagleggingen zijn tamelijk kostbaar en het heeft bijvoorbeeld geen zin om beslag te leggen op een lege bankrekening. Ook heeft het weinig zin om beslag te leggen op een woning, dat al belast is met verschillende hypotheken. Deze gaan namelijk voor en de kans is dan niet groot dat er wat overblijft bij een gedwongen verkoop. Het is mogelijk om op voorhand verhaalsonderzoek te laten doen. Beslag leggen in eenvoudige stappen, stap 2 luidt:

Stap 2 Verzoek indienen beslag leggen door advocaat bij rechtbank

In de loop van de tijd is beslagleggen complexer geworden. Niet alleen in de wet (wetboek van rechtsvordering) maar ook in de beslagsyllabus (te vinden op website van rechtspraak.nl onder reglementen procedures en formulieren) zijn belangrijke regels opgenomen over wat er wel en niet in een verzoekschrift moet worden opgenomen. Vroeger kon nog worden volstaan met het enkel duiden van de vordering, maar rechtbanken vereisen nu dat de vorderingen uitgebreid worden gemotiveerd en ook onderbouwd met bewijsstukken. Indien de rechter niet is overtuigd, kan in het slechtste geval de rechter het verzoek afwijzen.

Het is van groot belang dat bij het beslagleggen de rol van het verzoekschrift niet mag worden onderschat. Ook al zou er verlof worden verleend, dan is het verzoekschrift wel het belangrijkste discussiepunt, mocht de beslagene een kort geding opstarten om het beslag opgeheven te krijgen. Indien daar onjuiste stellingen worden ingenomen, kan dat ook een reden zijn voor de volgende rechter om het beslag op te heffen. Beslag leggen in eenvoudige stappen, stap 3 luidt:

stap 3 Verlof van de rechtbank om beslag te leggen: deurwaarder op stap!

Indien het verzoekschrift aan alle vereisten, zoals genoemd in de beslagsyllabus voldoet, zal de rechter naar alle waarschijnlijkheid het verlof tot het leggen van beslag toewijzen. Het kan zijn dat de rechter speciale eisen verbindt aan het verlof. Gedacht kan worden dat als gevraagd wordt om op meerdere momenten beslag te leggen, dat de rechter dat beperkt. Als er beslag wordt gelegd op een rekening is het vaak aan te bevelen om te vragen om repeterend beslag te mogen leggen. Ook heeft de rechter de vrijheid om de vordering te beperken, indien zij bijvoorbeeld niet overtuigd is van de hoogte daarvan, zoals omschreven in het verzoekschrift. Het is van groot belang om in het verzoekschrift juist te duiden op voor welke goederen verlof voor beslagleggen wordt gevraagd. Eerder schreef ik al dat er op verschillende vermogensbestanddelen beslag kan worden gelegd. Te denken valt bijvoorbeeld aan beslag op aandelen, beslag op bankrekeningen, beslag op schepen, beslag op auto’s, beslag op handelsvoorraad, beslag op intellectueel eigendom of bewijsbeslag. Bedacht moet worden dat gezien de verstrekkende gevolgen van een beslag op handelsvoorraad, zal een verzoek tot beslag daarop extra goed gemotiveerd moeten zijn anders wordt het afgewezen. Indien de voorzieningenrechter het verlof verstrekt, hoeft in principe geen van partijen te worden gehoord. Echter, in sommige gevallen is er wel sprake van een zitting, bijvoorbeeld bij loonbeslag. In sommige gevallen is het zelfs mogelijk dat bij bewijsbeslag de beslagene vooraf gehoord wordt. Dat is natuurlijk uiterst bezwaarlijk om dat die partij vervolgens het bewijsmateriaal onvindbaar kan maken. Hier wordt aldus meestal niet aan voldaan.

stap 4 Geconfronteerd met een beslag? Meteen een kort geding!

Als kort geding advocaat sta ik ook vaak aan de andere kant en probeer ik beslagen juist op te heffen. Op het moment dat het verlof is verleend voor beslagleggen, kan de deurwaarder geïnstrueerd worden. De deurwaarder zal het beslag leggen zoals waarvoor verlof is verleend. Ook daar geldt dat het in sommige gevallen verstandig is om op voorhand contact te hebben met de deurwaarder om zo te bespreken hoe het verzoekschrift en het gevraagde verlof moeten worden geformuleerd. Indien het namelijk zo is dat de deurwaarder vindt dat het verlof niet toereikend is voor een bepaald beslag, zal de deurwaarder geen beslag kunnen leggen. Hoewel dat logisch klinkt, is het in sommige gevallen raadzaam om eerst met de deurwaarder dergelijke zaken te overleggen. Nadat beslag wordt gelegd, is het wachten op een reactie van de beslagene (indien deze niet in de procedure op voorhand is gehoord). De beslagene kan op het beslag geen reactie geven. In dat geval is er een kans dat het beslag geen doel heeft getroffen, bijvoorbeeld omdat bij een beslag op een bankrekening er geen saldo op die rekening staat. Het kan ook zijn dat beslagene de procedure afwacht, omdat het beslag wel doel heeft getroffen, maar de beslagene niet wordt geraakt. Dat zal ik toelichten: als er beslag wordt gelegd op een woning, dan hoeft de bewoner de woning natuurlijk niet uit. Dat is afhankelijk van de uitkomst van de procedure die volgt om te toetsen of de vordering waarvoor beslag is gelegd terecht is.

stap 5 Beslag opheffen? Stel een bankgarantie!

Indien de beslagene aangeeft dat de vordering wordt betwist, dan kan overleg plaatsvinden over het beslag. Een beslaglegger moet de vordering in principe opheffen op het moment dat de beslagene voldoende zekerheid biedt. De beslagene kan bijvoorbeeld een bankgarantie stellen. De beslagene kan echter ook een executie kort geding opstarten, waarin hij vordert dat het beslag wordt opgeheven. In een dergelijke procedure zal summierlijk moeten worden aangetoond dat de vorderingen ondeugdelijk zijn. Hier zijn weer de bewoordingen van het verzoekschrift relevant en welk bewijs aan dat voorschrift zijn gehecht. Zij vormen immers de basis voor het verleende verlof en dus voor de vraag of de vorderingen waarvoor het beslag is gelegd, wel terecht zijn. Indien in het verzoekschrift onjuistheden zijn ingenomen, dan kan dat voor de rechter aanleiding zijn om het beslag op te heffen. Er is dan namelijk in strijd met de waarheid gehandeld.