Handel met voorkennis: AFM Boete bestuurder houdt geen stand?

De AFM heeft in het verleden hoge boetes opgelegd voor de bestuurders van Imtech voor handel met voorkennis. Uit een uitspraak van de rechtbank Rotterdam op 24 april 2017 blijkt dat de boetes in beroep zijn vernietigd die de AFM had opgelegd aan de heer Gerner (€ 750.000) en de heer Van der Bruggen (€ 500.000). Zij zijn beiden oud-bestuurders van Imtech. Als advocaat gespecialiseerd in voorwetenschap bespreek ik onder meer deze uitspraak in deze blog over koersgevoelige informatie.

Boete bij feitelijk bestuurders voor marktmanipulatie

De AFM had de boetes opgelegd omdat zij van mening was dat de heren Gerner en Van der Bruggen als feitelijk leidinggevende van Imtech koersgevoelige informatie niet heeft openbaargemaakt. Op twee aspecten zet de rechtbank een streep door de hoogste boete van de AFM ooit. De rechtbank acht de informatie die openbaar gemaakt had moeten worden volgens de AFM, onvoldoende concreet om als koersgevoelige informatie te kwaliceert. De grootste boete van de AFM wordt door rechter vernietigd. De rechtbank heeft verder geoordeeld dat de AFM de rechtsgelijkheid geschonden zou hebben door de heer van Gerner als feitelijk leidinggever aan te merken en hem in die functie te beboeten en de heer Van der Bruggen niet. De AFM gaat nu in hoger beroep tegen dit beroep over de bestuurlijke boete.

Marktmisbruik: wat houdt dat precies in?

Handel met voorwetenschap en marktmanipulatie, samen bekend onder de noemer marktmisbruik,worden als ernstige vergrijpen beschouwd die de integriteit van de financiële markten schaden en daarmee het vertrouwen van het publiek in deze markten aantasten. Hoe zit het in Nederland precies met regels omtrent marktmisbruik en wat houdt marktmisbruik nou eigenlijk in?

Sinds 3 juli 2016 is er een nieuw Europees regime die marktmisbruik probeert tegen te gaan. Het gaat om de inwerkingtreding van een Europese Verordening en een Richtlijn, namelijk de Verordening Marktmisbruik (2014/596/EU) en de nieuwe Richtlijn Marktmisbruik (2014/57/EU). Deze twee nieuwe regelingen dienen ter vervanging van de Richtlijn Marktmisbruik uit 2003. De Verordening werkt rechtstreeks door in de Europese – dus ook de Nederlandse – rechtsorde maar de bepalingen van de Richtlijn moeten eerst geïmplementeerd worden in Nederlandse wetgeving om van toepassing te kunnen zijn. Dit gebeurt dan meestal door een aantal extra artikelen op te nemen of aan te passen in de Wet op het financieel toezicht, Besluit marktmisbruik Wft en nog tal van andere regelingen.

Niet alleen door implementatie in de Nederlandse wet kunnen bedrijven en consumenten erachter komen hoe het precies zit met de regels omtrent marktmisbruik, ook de AFM zelf publiceert geregeld informatie over marktmisbruik op haar website. Denk dan aan Best Practices voor Uitgevende Instellingen; de brochure: Openbaarmaking Voorwetenschap; de brochure: Voorwetenschap instanties publiek domein of een publicatie over interpretaties met betrekking tot marktmanipulatie.

De Verordening is niet op alle markten waar financiële producten worden verhandeld van toepassing. De reikwijdte ervan beperkt zich tot financiële instrumenten genoteerd of verhandeld aan:

–           een gereglementeerde markt (bv. Euronext Amsterdam);

–           een Multilateraal handelsplatform;

–           Organised Trading Facility.

Het moet wel gaan informatie die betrekking heeft op financiële producten die verhandeld worden aan Europese handelsplatformen. De verordening is bijvoorbeeld niet van toepassing op aandelen in een Nederlandse N.V. die aan een beurs buiten de EER (Europese Economische Ruimte) worden verhandeld (zoals bijvoorbeeld een beurs in Amerika of Zwitserland).

Marktmisbruik Verordening: wat mag niet?

Er is een aantal kernbepalingen te vinden in de Verordening Marktmisbruik. Deze bestaan uit 3 verboden en 5 geboden, te weten:

Verboden:

–           gebruik van voorwetenschap (artikel 8 jo. 14);

–           tipverbod (artikel 10 jo. 14);

–           verbod op marktmanipulatie (artikel 12 jo. 14).

Geboden:

–           preventie en opsporing (voor marktexploitanten en beleggingsondernemingen; artikel 16);

–           openbaarmaking koersgevoelige informatie (artikel 17);

–           voorschriften uitbrengen beleggingsaanbevelingen (artikel 20);

–           meldingsplichten (artikel 19);

–           klikplicht (artikel 32).

Wat is dan nu precies koersgevoelige informatie?

Dit staat in artikel 7 lid 1 van de Verordening. Het moet gaan om concrete informatie, welke van significante invloed kan zijn op de koersbeweging van een effect en de informatie moet betrekking hebben, direct of indirect, op een specifieke vennootschap. Een onderneming is uiteindelijk zelf verantwoordelijk voor de beslissing om bepaalde informatie als koersgevoelig te behandelen of niet, met alle gevolgen van dien.

Zoals u kan zien staat in artikel 17 van de Verordening dat koersgevoelige informatie direct openbaar gemaakt moet worden. Dat moet dan op een zodanige wijze openbaar worden gemaakt dat de informatie snel toegankelijk is, volledig is en op correcte wijze en tijdig kan worden beoordeeld door het publiek. Dat is de hoofdregel. Er is wel een mogelijkheid om te wachten met het openbaar maken van koersgevoelige informatie, maar dan moet er aan een aantal voorwaarden worden voldaan:

–           de onmiddellijke openbaarmaking zou waarschijnlijk schade toebrengen aan de rechtmatige belangen van de uitgevende instelling of de deelnemer aan een emissierechtenmarkt, de onderneming moet dus een rechtmatig belang hebben bij het uitstel;

–           het is niet waarschijnlijk dat het publiek door het uitstel van de openbaarmaking zou worden misleid;

–           de uitgevende instelling of de deelnemer aan een emissierechtenmarkt is in staat om de vertrouwelijkheid van de betreffende informatie te garanderen.

Als een onderneming er voor gekozen heeft om koersgevoelige informatie later dan verplicht openbaar te maken, dan moet dat wel zo snel mogelijk aan de AFM worden gemeld.

Hoge boetes door AFM

Mocht een persoon of onderneming een van de ge- of verboden niet nakomen dan kunnen daar fikse sancties op staan. In de artikelen 14 t/m 20 van de Verordening Marktmisbruik staan de sancties bij niet naleving van die artikelen.

Een paar voorbeelden. Als er gehandeld is met voorwetenschap, er sprake is van wederrechtelijke openbaarmaking of als een gedraging gezien kan worden als marktmanipulatie, dan kan dat een natuurlijk persoon 5 miljoen euro kosten, een rechtspersoon zit dan al snel aan 15 miljoen euro of 15% van de geconsolideerde jaaromzet.

Als de meldplicht wat betreft marktmisbruik is geschonden of eventuele voorwetenschap niet is openbaar gemaakt, dan kan dat een natuurlijk persoon 1 miljoen euro kosten en een rechtspersoon 2,5 miljoen euro of 2% van de geconsolideerde jaaromzet.

Let wel, al deze bedragen kunnen worden aangepast, zo lang er maar minstens drie keer de behaalde winst of het vermeden verlies als boete wordt opgelegd.

Vragen over voorwetenschap? Vragen over boetes? neem contact op!

Mocht u twijfelen over bepaalde informatie binnen uw onderneming dat deze wellicht koersgevoelig zou kunnen zijn? Of heeft u een boete gekregen van de AFM voor een van voornoemde onderwerpen? Neem dan gerust contact op met advocaat financieel recht Jasper Hagers