ICO misleidend of fraude? Aansprakelijkheid voor een ICO?

In mijn eerdere blogs over ICO (Initial Coin Offerings) ging ik vooral in op de systematiek van een ICO. Nu ICO’s vaak niet gereguleerd zijn, komt fraude vaak voor. Op eenvoudige manier kan crypto geld worden opgehaald, waarbij gebruik wordt gemaakt van een website en een white paper. Eerder besprak ik als ICO advocaat de waarschuwing van de AFM.

De risico’s van een investering in ICO’s zijn dan ook groot, maar de initiatiefnemers nemen ook een risico. Geldt hier namelijk niet prospectusaanprakelijkheid, of beter: white paper / ico aansprakelijkheid?

Beslissing om te beleggen in ICO

Die beslissing om te beleggen in ICO is dus vaak beperkt tot en gebaseerd op de inhoud van de wervende white paper/FAQ op de website. De informatie is vaak wervend en er wordt niet of nauwelijks geschreven over de risico’s.

Als er sprake is van een formele aandelenuitgifte, gaat dat gepaard met een vaak omvangrijke prospectus. In dat prospectus staan alle voor de belegger relevante feiten om tot een investeringsbeslissing te komen. Te denken valt aan de fiscale kwalificatie, de risico’s, de specifieke kenmerken, het toepasselijke recht, et cetera. Vandaar dat prospectussen vaak omvangrijk zijn. In een white paper ontbreekt dergelijke informatie vaak.

In het verleden heb ik ook geschreven over prospectusaansprakelijkheid, te weten daar waar aansprakelijkheid voor de uitgevende instelling (of voor de bestuurders!) voor onvoldoende of misleidende informatie in de prospectus.

Onvoldoende informatie? Wet oneerlijke handelspraktijken?

Voor het antwoord op de vraag of een mededeling misleidend is, dient krachtens vaste rechtspraak te worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van een gemiddeld geïnformeerde, omzichtige en oplettende gewone burger, ook wel een maatman-belegger genoemd. Niet valt in te zien waarom deze maatstaf niet zou gelden voor een ICO. En dan geldt dat er vooral sprake zal zijn van misleiding, indien de mededeling onjuist of onvolledig is. In de World Online zaak werd aangegeven dat een mededeling misleidend is, indien redelijkerwijs aannemelijk is dat de onjuistheid of onvolledigheid van materieel belang is voor de beslissing van de belegger om al dan niet tot de desbetreffende rechtshandeling over te gaan. In die situatie is namelijk redelijkerwijs aannemelijk dat de onjuistheid of onvolledigheid het economisch gedrag van de belegger kan beïnvloeden.

In white papers voor ICO’s staat veelal weinig tot niets omschreven over risico’s. een white paper heeft wervende teksten en dat is voor de opsteller daarvan een risico. Bedacht moet worden dat de financieel toezichthouder (AFM) weliswaar van oordeel is dat ICO’s niet onder vergunningplichtige activiteiten vallen, maar dat betekent niet dat de AFM volledig machteloos is. Sterker nog, de AFM kan op grond van de Wet oneerlijke handelspraktijken handhaven.

Belangrijk aan de Wet oneerlijke handelspraktijken is dat er een omkering van de bewijslast in staat. Indien een handelspraktijk oneerlijk of misleidend is, dan is er sprake van een omkering in bewijslast. Ook in rechtspraak komt deze omkering van bewijslast veelal terug. Niet de belegger moet aannemelijk maken dat hij of zij een andere investeringsbeslissing had genomen als er sprake was van volledige en juiste informatie, maar de uitgever van een ICO moet bewijzen dat de misleidende passage niet relevant is voor de investeringsbeslissing. Problematisch bij white papers is dat deze vaak worden opgesteld door de verkoper en dat het juist de bedoeling is om iets te verkopen. Een prospectus is veel meer een informatiedocument geworden waarin alle risico’s worden omschreven.

Als advocaat volg ik deze ontwikkeling met interesse. Ook voor de aanbieder van een ICO is het van groot belang dat gedacht wordt aan aansprakelijkheid en bestuurdersaansprakelijkheid. Indien de opbrengst van ICO tegenvalt, zal de teleurgestelde belegger immers mogelijk zijn/haar schade willen verhalen. Dat is niet veel anders dan bij een aandelenuitgifte… Bij een duidelijke en goede whitepaper is uiteindelijk iedereen gebaat.