Schending zorgplicht van beleggingsadviseur: belangrijke aandachtspunten

Recent heeft het Hof Amsterdam een belangrijke uitspraak gewezen over de schending van de bijzondere zorgplicht van een beleggingsadviseur bij een advocaat.

Het ging om Harmony Vermogensbeheer die 300 000 moet betalen vanwege schenden zorgplicht.

Harmony heeft haar bijzondere zorgplicht geschonden. Het ging in dit geval om een advocaat die bij Harmony een adviesrelatie had en een schade claim wegens schending zorgplicht.

Advocaat klaagt over advies beleggingsadviseur

De adviesovereenkomst met Harmony wordt in 2004 aangegaan. Op basis van de Wet op het financieel toezicht is de beleggingsonderneming verplicht om informatie in te winnen bij de klant en vervolgens deze informatie toe te passen bij haar advies. Er wordt daarbij altijd gebruik gemaakt van een risicoprofiel en in dit geval kwam daaruit dat de advocaat een neutraal risicoprofiel had. In 2009 werd die adviesovereenkomst van de advocaat echter vernieuwd en toen is er (op initiatief van de beleggingsadviseur) gekozen voor een offensief risicoprofiel.

De beleggingen van de advocaat gaan niet zo als gehoopt. Eind 2010 besluit de advocaat de adviesovereenkomst te beëindigen en om de beleggingsadviseur ook aansprakelijk te stellen. De reden daarvoor is de grote waardedaling van zijn portefeuille, waarbij er meer dan EUR 600.000,- aan beleggingsverlies is geleden.

Te risicovol belegd door advocaat bij advies?

De vraag die bij het Hof speelt, is of de beleggingsadviseur haar bijzondere zorgplicht heeft nageleefd. Dan is een belangrijke vraag of er passend is geadviseerd, oftewel dat er in lijn met de risico-inventarisatie van de advocaat is geadviseerd. Daarnaast is de vraag of de advocaat wel voldoende is gewaarschuwd voor de risico’s die verbonden zijn aan specifieke transacties. Het is vaste rechtspraak dat de beleggingsadviseur indringend moet waarschuwen, indien er transacties worden aangegaan die meer risico’s met zich meebrengen dan waartoe de klant heeft aangegeven bereid te zijn die risico’s te dragen. De advocaat betoogde dat de beleggingsadviseur zich had moeten weerhouden van het adviseren van zeer offensieve transacties. Het Hof ging daarin mee, omdat de beleggingsadviseur ook niet de advocaat uitdrukkelijk en in niet mis te verstande bewoordingen heeft gewezen op het feit dat het beleggingsbeleid en de geadviseerde transacties in strijd waren met het risicoprofiel.

Waarschuwingsplicht ook bij wijziging risicoprofiel

Zo’n waarschuwingsplicht geldt overigens niet alleen voor de transactie, maar ook voor de wijziging in het risicoprofiel. Een beleggingsadviseur dient ook na te gaan of een wijziging in het risicoprofiel verantwoord is, dit gelet op de financiële positie van de klant.

Advocaat krijgt gelijk: beleggingsadviseur aansprakelijk

Het Hof stelt vast dat Harmony haar waarschuwingsplicht heeft geschonden. De zeer offensieve transacties had de beleggingsadviseur niet mogen adviseren zonder de advocaat uitdrukkelijk en in niet mis te verstane bewoordingen te wijzen op het feit dat het beleid en de geadviseerde transacties in strijd waren met het overeengekomen risicoprofiel. Zo overweegt het Hof:

“Met betrekking tot de transacties verricht na aanpassing van het profiel naar offensief/trading geldt dat de bijzondere zorgplicht van Harmony – als professionele en bij uitstek deskundige adviseur – meebracht dat zij [Appellant] uitdrukkelijk en niet mis te verstane bewoordingen had moeten wijzen op de gevolgen van deze profielwijziging (van neutraal naar offensief/trading) en de aan de zeer offensieve transacties verbonden specifieke risico’s (waaronder de risico’s verbonden aan de optiehandel, de daaraan verbonden kosten en hefboomwerking). Harmony heeft [Appellant] er niet voor gewaarschuwd dat zij voor de gehele portefeuille een – zeer risicovolle – strategie die gericht was op een daling, dan wel stijging van de beurzen zou gaan adviseren, waardoor indien de verwachte daling, dan wel stijging zich niet zou verwezenlijken grote verliezen zouden worden geleden, hetgeen ook is gebeurd: de waarde van de portefeuille is gedaald van ruim EUR 300.000,- naar EUR 35.000,-. Het profiel is aangepast aan het reeds gevoerde (te risicovolle) beleggingsbeleid zonder dat Harmony [Appellant] naar behoren heeft gewezen op de risico’s van het beleid.”

Nu de aansprakelijkheid wordt aangenomen, is een vast aspect of de belegger ook nog eigen schuld heeft. Bij de eigen schuld gaat het om de vraag in welke mate handelingen ook toe te rekenen zijn aan de belegger, in dit geval de advocaat, en of hij de plicht had om de schade te beperken. Ook kan de rechter een eventuele schade beperken op basis van de billijkheid.

Advocaat krijgt grote eigen schuld correctie

In dit geval is er sprake van een grote eigen schuld correctie bij de advocaat. De reden daarvoor is dat, en ik citeer:

“Een en ander klemt te meer op het feit dat [Appellant] van beroep advocaat was (en is) en het daaraan gerelateerde academisch denkniveau heeft, zodat van hem verwacht mocht worden dat hij, voordat hij het cliëntprofiel ondertekende, kennis nam van de inhoud en, zo nodig, aan Harmony een nadere toelichting zou vragen.”

Hoewel het normaliter zo is dat een groter gewicht wordt gehecht aan het feit dat een beleggingsonderneming haar zorgplicht heeft geschonden, juist omdat de norm die wordt geschonden ertoe strekt een belegger te beschermen tegen diens eigen lichtvaardigheid of gebrek aan inzicht, geldt dat in dit geval het Hof aanleiding zag om de schade over beide partijen gelijk te verdelen. En dat is misschien toch wel wat te streng voor de advocaat.

Het enkele feit dat de belegger een advocaat is, wil nog niet zeggen dat hij of zij specifieke kennis en kunde heeft op het gebied van beleggen. Juist daarom heeft hij (of zij) een adviesovereenkomst met Harmony gesloten, waarvoor hij ook rijkelijk heeft betaald. Het komt in mijn ogen wat vreemd voor om zijn of haar beroep zo in de eigen schuld te betrekken. Wat zou bijvoorbeeld een advocaat gespecialiseerd in Vreemdelingenrecht moeten weten over beleggen? Of anders gezegd: het enkele feit dat een academische opleiding is genoten, betekent dat de belegger dan oplettender is? Misschien wel, maar dat geldt toch niet in zijn algemeenheid.

Advocaat zorgplicht

Mocht u vragen hebben over deze blog, aarzelt u dan niet contact op te nemen met advocaat Jasper Hagers, advocaat financieel recht.