Risico op witwassen en opzegging bancaire relatie; advocaat financieel recht inschakelen?

Opzegging bancaire relatie ING onredelijk?

Deze vraag deed zich voor bij de rechtbank Amsterdam. De saunaclub Yin Yang had een grote hoeveelheid aan contanten in de omloop. Het ging zelfs om een hoeveelheid van maar liefst € 4.839.802,77 dat werd gestort op een bankrekening bij ING. Dat geld kon niet (goed) door Yin Yang worden verantwoord. De herkomst van de contanten kon niet/onvoldoende worden aangetoond. Inherent aan een saunaclub is immers dat klanten anoniem willen blijven. Dat lijkt logisch en een acceptabele reden waarom niet precies kan worden gezegd van wie die contanten komen. Deze gang van zaken verhoogt echter het risico op witwassen en schending van de Wwft aanzienlijk. En dat staat op gespannen voet met de verplichting van ING om de herkomst van de gelden die op de bij haar aangehouden bankrekeningen worden gestort, te achterhalen om zodoende het risico op witwassen te verlagen. Bij deze saunaclub kon ING haar verplichting niet goed nakomen, omdat onbekend bleef waar die contanten vandaan kwamen. Dat was voor ING de reden om de bancaire relatie met Yin Yang op te zeggen. Yin Yang was het daar niet mee eens. Yin Yang werd door de opzegging hard getroffen. Door de opzegging werd Yin Yang buitengesloten van het bancaire systeem waardoor de bedrijfsvoering ernstig werd belemmerd.

Het uitgangspunt is dat banken gebruik mogen maken van hun contractuele opzeggingsbevoegdheid, tenzij dit naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Risico op witwassen en opzegging bancaire relatie; advocaat financieel recht inschakelen?

Artikel 2 Algemene Bankvoorwaarden: de zorgplicht van banken

Enerzijds hebben banken een grote verantwoordelijkheid jegens hun klanten; banken dienen naar beste vermogen rekening te houden met de belangen van haar klanten. Hierbij dient de nodige zorgvuldigheid te worden betracht. Een van die aandachtspunten is dat klanten van de bank in staat moeten worden gesteld om deel te kunnen nemen aan het bancaire stelsel. Niemand kan immers meer zonder girale betalingen. Aan de andere kant mag een klant geen misbruik van de bank maken. Dit brengt met zich mee dat een klant bijvoorbeeld de benodigde informatie moet verschaffen en moet kunnen aantonen dat er geen illegale transacties plaatsvinden. Deze verplichtingen zijn vermeld in artikel 2 van de Algemene Bankvoorwaarden.

Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme

Naast de nodige zorgvuldigheid richting haar klanten, moeten banken er ook voor zorgen dat het risico op witwassen zo laag mogelijk blijft dan wel vermindert. Hoe de bank dat risico dient te verminderen/vermijden staat vermeld in de Wwft. Indien een bank een ongebruikelijke transactie ziet en de klant deze niet goed kan verantwoorden, dan dient een bank deze transactie te melden. De Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU-Nederland) is het aangewezen orgaan waar meldplichtige instellingen hun ongebruikelijke transacties dienen te melden. De FIU Nederland moet ervoor zorgdragen dat gegevens worden geanalyseerd om zodoende misdrijven te voorkomen én op te sporen.

Wat staat er in de Wwft?

In de Wwft staat aangegeven dat banken hun klanten dienen te monitoren. Het zogenaamde cliëntenonderzoek. Er is een eenvoudig cliëntenonderzoek en een verscherpt cliëntenonderzoek. Banken dienen bij te houden welke transacties via de bij hen aangehouden bankrekeningen worden verricht. Op het moment dat wordt geconstateerd dat er bepaalde bedragen worden overgemaakt en daar geen directe verklaring voor kan worden gegeven, dan heeft de bank de mogelijkheid (zelfs de verplichting) om de bancaire relatie te beëindigen.

Verhoogd risico en reputatieschade ING

Bij sommige bedrijfsvoeringen – zoals een saunaclub maar ook bijvoorbeeld een bitcoinhandelaar – is er een verhoogd risico aanwezig op witwassen. In het hierboven genoemde voorbeeld van de saunaclub kan iedereen bedenken dat klanten het nu juist belangrijk vinden om anoniem te blijven en dus met contanten willen betalen. Kunnen zij niet anoniem blijven, dan zullen klanten (lijkt mij) niet zo gauw meer naar dergelijke gelegenheden gaan. Dat brengt wel met zich mee dat niet altijd bekend is wie de klant is en waar die contanten vandaan komen. Kortom, die activiteiten zijn gevoelig voor witwassen.

Voor dergelijke bedrijfsvoeringen is het lastig om een bank te vinden die bereid is haar bankrekeningen te verschaffen, omdat er vrijwel altijd een verhoogd risico op witwassen aanwezig is. De Nederlandsche Bank (“DNB”) heeft hier ook wat over gevonden; in haar Leidraad heeft DNB het volgende aangegeven. DNB erkent dat bepaalde bedrijfsvoeringen een inherent verhoogd risico op witwassen met zich meebrengen, maar dat zou niet moeten betekenen dat categoraal dit type klanten moet worden geweigerd. Bedrijven hebben de verplichting om dan meer maatregelen te nemen om dit inherente verhoogde risico te mitigeren.

Opzegging bancaire relatie ING? Informatieverzoek ontvangen?

Heeft uw bank de bancaire relatie opgezegd of uw bankrekening opgeheven? Of hebt u een informatieverzoek van uw bank, bijvoorbeeld ING, ontvangen? Als financieel recht advocaat kan ik u bijstaan. Neem vrijblijvend contact op met financieel recht advocaat Jasper Hagers (e-mail: jh@fennekadvocaten.nl).