Advocaten bewijsbeslag

Conservatoir bewijsbeslag – bewijs veiligstellen

Beslag leggen op bewijs

In civiele procedures kan op verschillende manier bewijs worden verkregen. Voordat een procedure aanhangig is gemaakt bij de rechter, kan bewijs worden verkregen door beslag te leggen op bewijs, bijvoorbeeld documenten.
Het leggen van beslag op bewijs kan een zeer effectief middel zijn om bewijs te vergaren en dus een vordering bewezen te krijgen. In zowel ie-zaken als niet ie-zaken (gewone civiele procedures) kan bewijsbeslag worden ingezet. Ook in de arbeidsrechtpraktijk kan bewijsbeslag bij overtreding van een geheimhoudings- of concurrentiebeding zeer effectief zijn. Hiermee wordt ook voorkomen dat tijdens een procedure bewijs wordt verduisterd.

Nadat een verzoek om beslag op bewijs te leggen is toegewezen door de rechter, zal een deurwaarder het beslag leggen. De deurwaarder kan het bewijs eventueel in gerechtelijke bewaring nemen. Vervolgens zal de beslaglegger een vordering tot het verkrijgen van een afschrift van de in beslag genomen bescheiden moet instellen om ook daadwerkelijk de beslagen documenten in te kunnen zien.

Wanneer kan conservatoir bewijsbeslag worden gelegd?

Voor toewijzing van een verzoek tot het leggen van bewijsbeslag geldt een aantal voorwaarden. Die staan in artikel 843a van het Burgerlijk Wetboek van Rechtsvordering (Rv).
Dat artikel bepaalt dat (i) de bescheiden voldoende bepaald dienen te zijn bij het verzoek om beslag te leggen; (ii) de eiser een rechtmatig belang dient te hebben bij afgifte van de bescheiden; en (iii) de bescheiden een rechtsbetrekking moeten betreffen waarbij verzoeker (beslaglegger) ook partij is.

Deze vereisten worden hieronder nader toegelicht.

Wanneer is een verzoek om bewijsbeslag te leggen voldoende bepaald?

Het vereiste dat de bescheiden waarop bewijsbeslag gelegd dient te worden “voldoende bepaald” dienen te zijn, dient om “fishing expeditions” tegen te gaan.Wanneer in een beslagverzoek bijvoorbeeld gevraagd wordt om “alle correspondentie”, wordt dat verzoek over het algemeen afgewezen.

Het is daarom van belang om in het verzoek tot het leggen van beslag zoveel als mogelijk op te nemen om welke bewijsstukken het gaat. Dat is niet altijd even makkelijk want vaak weet je niet precies welke bewijsstukken er zullen zijn. Immers, als je precies weet welke bewijsstukken er zijn, zou een bewijsbeslag ook niet nodig zijn. Je hebt namelijk bewijs nodig om de vordering nader te kunnen onderbouwen.
Mede om die reden heeft de Hoge Raad in 2013 bepaald dat wanneer eiser niet bekend is met de bewijsstukken, een nauwkeurige afbakening van het onderwerp door omschrijving van het dossier en het noemen van de bij de bewijsstukken betrokken bedrijven/personen, eveneens zou volstaan.

Wat is rechtmatig belang? 

Met rechtmatig belang bij het leggen van bewijsbeslag wordt bedoeld dat de bescheiden die in beslag worden genomen werkelijk zullen dienen voor bewijslevering.
Een rechtmatig belang voor het leggen van bewijsbeslag is in principe aanwezig als de bescheiden dienen ter onderbouwing van een niet op voorhand kansloze vordering.
Denk bijvoorbeeld aan een vordering wegens onrechtmatige daad.

Wat is een voldoende rechtsbetrekking om bewijsbeslag te leggen?

Het is niet vereist dat de eiser (beslaglegger) partij is bij een zekere overeenkomst. De eiser hoeft ook geen partij te zijn bij de bewijsstukken waarom hij vraagt. Een zekere mate van betrokkenheid bij de bescheiden is vaak al voldoende. Aan dit vereiste kan dus snel zijn voldaan.

Wanneer wordt een verzoek afgewezen?

Ook wanneer voldaan is aan bovenstaande vereisten, kan de rechter een verzoek tot het leggen van bewijsbeslag afwijzen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer het vertrouwensbeginsel aan openbaarheid van de stukken in de weg staat. Bovendien wordt bewijsbeslag vaak als zogenaamd “ultimum remedium” gezien. Dat houdt in dat wanneer er andere minder ingrijpende rechtsmiddelen openstaan om het bewijs te verkrijgen, voor die andere middelen dient te worden gekozen. Hierbij kan gedacht worden aan het houden van een voorlopig getuigenverhoor.

Bewijsbeslag onder de Nederlandse Staat

Medio 2019 heeft er een opheffingskortgeding gespeeld tegen de Nederlandse Staat, waarin de staat opheffing van het gelegde bewijsbeslag vorderde. De staat voerde aan dat het bewijsbeslag niet op de staat kon worden toegepast omdat de staat een vergaande geheimhoudingsplicht heeft en dat dit aan toewijzing van artikel 843a Rv in de weg staat.

De voorzieningenrechter maakte daar korte metten mee. Zoals dat voor iedere partij geldt, kan ook bewijsbeslag worden gelegd onder de Nederlandse staat wanneer voldaan is aan de wettelijk vereisten voor bewijsbeslag. Dit is baanbrekend en kan mogelijkheden bieden bij procedures tegen de Staat.

Advocaat bewijsbeslag

Om te voorkomen dat bewijs tijdens procedures wordt verduisterd, kan door advocaten bewijsbeslag worden gelegd. Bij toewijzing door de rechter van een verzoek om beslag op bewijs te leggen, is het bewijs alvast veiliggesteld (althans in handen van een gerechtsdeurwaarder) en kunnen daarmee de proceskansen van de beslaglegger verbeterd zijn. Heeft u hier vragen over? Neem dan vrijblijvend contact op met onze advocaat procesrecht in Amsterdam, Jasper Hagers (jasper@fennekadvocaten.nl) of Lisa Jie Sam Foek (lisa@fennekadvocaten.nl)